Մայիսի 31-ը ծխախոտի դեմ պայքարի միջազգային օրն է

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության անդամ երկրները, որոնց թվում` Հայաստանը, մայիսի 31-ին նշում են «Առանց ծխախոտի» համաշխարհային օրը: ԱՀԿ-ն այս օրը նշում է 1988 թվականից, իսկ Հայաստանը` 2000-ից:

Ինչպես աշխարհի շատ երկրներում, այնպես էլ Հայաստանի Հանրապետությունում ծխախոտի օգտագործումը և դրա հետևանքով առաջացած հիվանդացության և մահացության բարձր ցուցանիշներն առողջապահական և տնտեսական լուրջ խնդիրներ են ստեղծում:
ՀՀ առողջապահության նախարարությունում կազմակերպված ասուլիսի ժամանակ Ակադեմիկոս Ս.Ավդալբեկյանի անվան Առողջապահության ազգային ինստիտուտի տնօրեն «Ալեքսանդր Բազարչյանը լրագրողներին ներկայացրեց աշխարհում և մեր երկրում ծխախոտի օգտագործման վիճակագրական տվյալներ, իրականացվող ծրագրերն ու դրանցից ակնկալվող արդյունքները։
Նշվեց, որ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հաշվարկներով` աշխարhում յուրաքանչյուր 6 վայրկյանը մեկ ծխախոտի հետևանքով առաջացած հիվանդություններից մարդ է մահանում:
«Հայաստանում ծխախոտի օգտագործման տարածվածությունը բարձր է հատկապես տղամարդկանց շրջանում: Վիճակագրական տվյալների համաձայն` մեծահասակ բնակչության գրեթե մեկ երրորդը կանոնավոր (ամենօրյա) ծխող է, օգտագործողների ճնշող մեծամասնությունը տղամարդիկ են»,-ասաց բանախոսը: Նա նշեց, որ ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում տղաների շրջանում ծխելու առաջին փորձերը կատարվում են 13-15 տարեկանում: Իրականացված հարցման համաձայն` 15 և բարձր տարիքային խմբերում ծխախոտի օգտագործման տարածվածությունը կազմել է 24%` տղամարդկանց շրջանում 50%, կանանց շրջանում` մինչև 3%:
Նշենք, որ վերջին տասը տարվա ընթացքում տղամարդկանց շրջանում առկա է ծխախոտի օգտագործման նվազման միտում (համաձայն 2004թ. հետազոտությունների` ծխախոտ օգտագործում էին հարցման ենթարկված բնակչության 29%-ը, այդ թվում` տղամարդկանց` 60,5 և կանանց` 2,2%-ը): Տղամարդկանց շրջանում ծխախոտի օգտագործման ցուցանիշներով է պայմանավորվում այն հիվանդությունների բարձր ցուցանիշը, որոնց համար ծխախոտը ռիսկի գործոն է: Կանանց մոտ ծխախոտի տարածվածությունն առավել մեծ է մայրաքաղաքում, քան մարզերում կամ գյուղական համայնքներում: «Երևանի կանանց շրջանում տարիքային խմբեր կան, որոնց մինչև 7-8%-ը ծխող է»,-հավելեց Ալեքսանդր Բազարչյանը։ Բերված ցուցանիշները նա համեմատեց այլ երկրներում առկա իրավիճակի հետ` հավելելով, որ դեռահասները մեզանում սկսում են ծխել 16-17 տարեկանում, երբ դուրս են գալիս ծնողների հսկողությունից և առավել ինքնուրույն կյանք վարում։
1999 թվականից Հայաստանում 2-3 տարին մեկ մեծահասակ բնակչության շրջանում իրականացվում են մի շարք հետազոտություններ, որոնք միտված են հետևելու ծխախոտի տարածվածության մակարդակին: Դեռահասների շրջանում տարբեր գործիքներ ու մեթոդներ են կիրառվում, որոնց արդյունքներով ծխախոտ է օգտագործում 13-15 տարեկան տղաների 5-6%-ը։ Հերթական հետազոտություն նախատեսվում է իրականացել այս տարի աշնանը: «Տարեվերջին կունենանք առկա պատկերը, ինչը հնարավորություն կտա հստակեցնելու վերջին 5 տարվա միտումները»։
«Ծխելու դեմ պայքարն առողջապահության գերակա խնդիրներից մեկն է: Բազմաթիվ երկրներ, հաշվի առնելով սեփական առողջապահական նպատակները, իրականացնում են քաղաքականություն` ուղղված ծխախոտային արտադրանքի սպառման նվազեցմանը»,-ներկայացրեց Ալեքսանդր Բազարչյանը: Բազմաթիվ երկրներ լրջագույն հաջողություններ են արձանագրել ինչպես ծխախոտի օգտագործման տարածվածության, այնպես էլ` ծխախոտի օգտագործման հետևանքով առաջացած հիվանդությունների նվազեցման ուղղությամբ։
Ծխախոտի օգտագործման տարածվածության և դրա առողջապահական, տնտեսական և սոցիալական հետևանքները կանխելու նպատակով մեր երկրում ևս կիրառվում են տարբեր մեխանիզմներ, օրենսդրական սահմանափակումներ և այլ միջոցառումներ:
ՀՀ ԱՆ Առողջապահական պետական տեսչության տնօրեն տեղակալ Գոհար Փանաջյանը տեղեկացրեց, որ ԵԱՏՄ անդամ-երկրների տարածքում ոչ ծխելու տեսքով արտադրվող ծխախոտային արտադրատեսակների արտադրությունը, ներմուծումն ու իրացումն արգելելու շուրջ միջազգային պայմանագրի մշակման նպատակով մեզանում ձևավորվել է աշխատանքային խումբ։ Քննարկվում են նաև ծխախոտային արտադրատեսակների վնասակարության մասին էսքիզների նախագիծն ու դրանց տեղադրմանը ներկայացվող պահանջները: Միաժամանակ աշխատանքներ են տարվում օրենսդրական փաստաթղթերում լրամշակումներ կատարելու ուղղությամբ:
Հավելենք, որ այս տարի Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը կոչ է անում ուշադրություն դարձնել ծխախոտի ապօրինի վաճառքին: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից «Առանց ծխախոտի» համաշխարահին օրվա այս տարվա կարգախոսն է. «Զգուշացեք ծխախոտի ապօրինի վաճառքից»:
Առողջապահության նախարարությունը միանում է ԱՀԿ-ի նախաձեռնությանը և իր համերաշխությունն է հայտնում առողջ ուժերին և գիտակից հասարակությանը:

Մեկնաբանություններ